Kompozytorzy
Kompozytor_1
Kompozytor_2
Kompozytor_3
Kompozytor_4
Kompozytor_5
Kompozytor_6
Tło historyczne
Tło historyczne
Instrumentalna Muzyka Baroku
Formy muzyczne
Instrumenty
Inne
Nasze Gimnazjum
Nasza klasa
BibliografiaAutorzy
|
Klawesyn
Klawesyn [franc. < łac.], inaczej cembalo, klawicymbał jest to instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych klawiszowych, kształtem zbliżony do fortepianu. Zamiast młotków wyposażony w skoczki z piórkami, które po naciśnięciu klawisza podnoszą się do góry szarpiąc struny. Mechanizm klawesynu nie daje możliwości dynamicznego cieniowania dźwięku. Ze względu na to zaopatrywano klawesyn w liczne rejestry pozwalające na zmianę barwy brzmienia i głośności. Klawesyny do gry solowej miały 2, a nawet 3 manuały, czasem także klawiaturę nożną (pedał). Najwcześniejsze wiadomości o klawesynie pochodzą z XIV w. Do XVIII w. był to najważniejszy strunowy instrument klawiszowy, popularny zwłaszcza w okresie baroku jako instrument solowy i realizujący basso continuo, wyparty następnie przez fortepian. Obecnie stosowany głównie w wykonawstwie muzyki dawnej.
Organy
Organy jest to - instrument muzyczny z grupy aerofonów klawiszowych, złożony z mechanizmu powietrznego, piszczałek, mechanizmu gry i prospektu. Mechanizm powietrzny tłoczy powietrze do piszczałek. Składa się z miechów (obecnie zastępowanych elektrycznym wentylatorem), zbiorników wiatrowych, utrzymujących stałe ciśnienie powietrza, wiatrownic rozdzielających powietrze do poszczególnych piszczałek, przewodów kanałowych, łączących elementy mechanizmu powietrznego. Piszczałki są zgrupowane w głosy o jednorodnym brzmieniu, których liczba i rodzaj decydują o wielkości organów. Barwa brzmienia głosów zależy od kształtu, menzury i materiału piszczałek, a także od ich konstrukcji (piszczałki stroikowe, wargowe). Głosy organowe noszą nazwy instrumentów o pokrewnym brzmieniu (np. flauto, gamba, dulzian) lub inne nazwy umowne (np. vox coelestis, subbas, oktawa). Mechanizm gry obejmuje: stół gry — tzw. kontuar, wyposażony w klawiatury (manuały i pedały), przyrządy rejestrowe do włączania głosów (rejestry, zw. też registrami), łączniki (tzw. kopulacje), np. manuałowe, pedałowe, kombinacyjne — oraz trakturę (mech., składającą się z zespołu dźwigni, pneumatyczno-rurkową, działającą za pomocą sprężonego powietrza, lub elektrycznie, wykorzystującą działanie elektromagnesów), służącą do przenoszenia impulsów z klawiszy lub przyrządu rejestrowego na wentyle regulujące dopływ powietrza do piszczałek. Prospekt jest obudową organów i decyduje o ich zewnętrznym wyglądzie. Kształt i rodzaj prospektu zmieniał się w historii organów; do najpiękniejszych są zaliczane prospekty barokowe o monumentalnej architekturze i licznych rzeźbach. Współczesne prospekty cechuje prostota i oszczędność elementów dekoracyjnych z akcentem na efektowne ustawienie rzędów piszczałek. Wynalazek organów przypisuje się aleksandryjskiemu mechanikowi Ktesibiosowi (III w. p.n.e.). Były to organy hydrauliczne, w których ciśnienie powietrza powstawało przez tłoczenie wody z jednego zbiornika do drugiego. Od IV w. znane były już organy z miechami. Szczególny rozwój organów przypada na XVII wiek. W XIX i XX w. wprowadzono wiele ulepszeń technicznych dzięki wykorzystaniu energii elektrycznej. Odmianami małych organów, popularnymi zwłaszcza w okresie renesansu, są: pozytyw o piszczałkach wyłącznie wargowych, portatyw, będący przenośnym pozytywem, i regał o piszczałkach wyłącznie stroikowych. W Polsce do najciekawszych organów należą organy m.in.: we Fromborku, Jędrzejowie, Leżajsku, Kamieniu Pomorskim, Kazimierzu, Oliwie, Olkuszu, Świętej Lipce.
[1][2]
|
r.
|